5 giai đoạn trưởng thành: Bạn đang trì hoãn ở giai đoạn nào?
Những điều ít ai nói với bạn về trưởng thành và trì hoãn!
Bạn có bao giờ tự hỏi, tại sao mỗi người chúng ta lại có cách suy nghĩ và hành động khác nhau?
Tại sao có người luôn bình tĩnh trước áp lực, trong khi người khác lại dễ dàng bị cuốn vào vòng xoáy cảm xúc?
Tại sao bạn lại dễ dàng rơi vào trì hoãn còn người khác thì không?
Tại sao cách bạn giải quyết vấn đề ở tuổi 20 lại khác biệt so với khi bạn 30?
Phải chăng có một "công thức bí mật" nào đó đằng sau sự trưởng thành của mỗi người?
Nhà tâm lý học Robert Kegan đã đưa ra một lý giải thú vị: Sự trưởng thành của con người không phải là một đường thẳng, mà là một hành trình trải qua 5 giai đoạn phát triển tâm lý khác nhau. Mỗi giai đoạn, giống như một chương mới trong cuốn sách cuộc đời, mang đến cho chúng ta những cách nhìn nhận và tương tác với thế giới hoàn toàn mới.
Từ những năm tháng tuổi thơ hồn nhiên, vô tư, đến giai đoạn trưởng thành đầy trách nhiệm và thử thách, chúng ta không ngừng thay đổi và phát triển. Điều thú vị là, dù mỗi chương có nội dung khác nhau, nhưng chúng đều kết nối với nhau tạo thành một câu chuyện hoàn chỉnh. Và điều quan trọng nhất là không có chương nào là quan trọng hơn chương nào cả, mỗi chương đều đóng góp vào việc tạo nên một cuốn sách độc đáo và ý nghĩa.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể dễ dàng vượt qua tất cả các giai đoạn và đạt đến mức độ trưởng thành cao nhất.
Thực tế, nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ có một phần nhỏ người trưởng thành thực sự hiểu rõ về bản thân và thế giới xung quanh.
Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến cách chúng ta tương tác với mọi người, đối mặt với thử thách và tìm kiếm hạnh phúc trong cuộc sống.
Vậy, 5 giai đoạn trưởng thành đó là gì? Chúng ta đang ở đâu trên hành trình này? Cách trì hoãn phát triển trong mỗi giai đoạn ra sao? Và làm thế nào để chúng ta có thể tiếp tục phát triển và "lột xác" để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình?
Hãy cùng Mai khám phá câu trả lời trong bản tin hôm nay.
Giai đoạn 1: Tâm trí bốc đồng - Thế giới xoay quanh "cái tôi"
Đây là giai đoạn đầu tiên và cơ bản nhất trong hành trình trưởng thành của mỗi người, thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (từ 2 đến 6 tuổi). Ở giai đoạn này, thế giới của chúng ta còn rất nhỏ bé, xoay quanh những nhu cầu sinh tồn cơ bản như ăn, ngủ, được yêu thương và cảm thấy thoải mái. Mọi thứ đều được nhìn nhận và đánh giá dựa trên cảm xúc và nhu cầu tức thời, chưa có sự phân định rõ ràng giữa bản thân và thế giới xung quanh.
Đặc điểm nổi bật:
Tập trung vào nhu cầu cá nhân: Trẻ nhỏ chưa có khả năng nhìn nhận thế giới một cách khách quan. Chúng xem mọi thứ đều liên quan đến mình và hành động chủ yếu dựa trên cảm xúc và nhu cầu tức thời.
Chưa có sự phân định rõ ràng: Trẻ nhỏ chưa có khả năng tách biệt giữa bản thân và thế giới bên ngoài. Chúng nhìn nhận mọi thứ xung quanh dựa trên những trải nghiệm cá nhân và cảm xúc của mình. Chúng xem mọi thứ đều gắn liền với mình và chưa hình thành một cái "tôi" ổn định.
Biểu hiện cụ thể:
Khóc khi đói hoặc khó chịu: Trẻ nhỏ sẽ khóc để thể hiện nhu cầu của mình mà không quan tâm đến việc đó có thể làm phiền người khác hay không.
Giận dữ khi bị lấy mất đồ chơi: Đối với trẻ, đồ chơi là một phần mở rộng của bản thân. Khi bị lấy mất đồ chơi, trẻ cảm thấy như một phần của mình bị tước đoạt, dẫn đến cảm giác tức giận và phản ứng ngay lập tức.
Đòi mẹ mọi lúc mọi nơi: Trẻ nhỏ chưa hiểu được khái niệm về sự độc lập và không gian riêng tư. Chúng muốn mẹ luôn ở bên cạnh và đáp ứng mọi nhu cầu của mình ngay lập tức.
Hãy tưởng tượng một đứa trẻ đang chơi với một quả bóng. Đứa trẻ rất yêu quý quả bóng và luôn mang theo bên mình. Khi quả bóng bị vỡ, đứa trẻ sẽ rất buồn và khóc. Đối với đứa trẻ, quả bóng đã trở thành một phần của bản thân trẻ. Đây là một ví dụ rõ ràng về việc trẻ chưa phân biệt rõ ràng giữa bản thân và quả bóng.
Trì hoãn trong giai đoạn tâm trí bốc đồng biểu hiện như thế nào?
Một sự thật đáng buồn là có một số người lớn nhưng tâm trí của họ vẫn nằm ở giai đoạn này.
Tập trung vào khoái lạc tức thời: Ở giai đoạn này, chúng ta thường bị cuốn hút vào những hoạt động mang lại niềm vui ngay lập tức như xem phim, chơi game, lướt mạng xã hội, bất kể đó có phải là việc quan trọng hay không. Chúng ta dễ dàng trì hoãn những việc quan trọng vì chúng không mang lại cảm giác thỏa mãn ngay lập tức và đòi hỏi sự nỗ lực, kiên nhẫn hơn.
Khó khăn trong việc kiểm soát hành vi: Vì chưa phát triển khả năng tự điều khiển hành vi, ở giai đoạn này, ta thường khó cưỡng lại những cám dỗ và dễ dàng bị phân tâm. Điều này khiến chúng ta khó tập trung vào một nhiệm vụ trong thời gian dài.
Ảnh hưởng mạnh mẽ của môi trường: Môi trường xung quanh cũng ảnh hưởng rất lớn tới chúng ta trong giai đoạn này. Nếu môi trường khuyến khích sự trì hoãn, rất có thể chúng ta sẽ duy trì thói quen này.
Thiếu ý thức về bản thân và hậu quả: Người ở giai đoạn này chưa có một cái nhìn rõ ràng về bản thân, mục tiêu sống và chưa hình thành được khả năng suy nghĩ về hậu quả lâu dài của hành động của mình. Vì vậy, chúng ta không thấy được lý do để trì hoãn những việc cần làm ngay. Chúng ta khó xác định được những gì thực sự quan trọng và dễ bị phân tâm bởi những việc không cần thiết.
Ví dụ:
Trẻ em ở giai đoạn này: Một đứa trẻ đang chơi game rất vui vẻ và không muốn làm bài tập. Nó có thể tìm đủ lý do để trì hoãn việc học, như: "Mẹ ơi, con mệt quá", "Con chưa hiểu bài này",...
Người lớn ở giai đoạn này: Một người trưởng thành đang làm việc nhưng lại thường xuyên bị xao nhãng bởi các thông báo trên điện thoại, mạng xã hội. Họ có thể lướt web, xem video trong khi vẫn chưa hoàn thành công việc được giao. Hoặc đơn giản, họ có thể trì hoãn việc đi làm vì muốn ngủ thêm một chút. Họ không nghĩ đến việc đến muộn sẽ ảnh hưởng đến công việc và mối quan hệ với đồng nghiệp.