Làm những gì mình thích là đủ? Sai rồi! Thành công cần nhiều hơn thế!
Sự thật dưới đây sẽ khiến bạn bất ngờ!
"Làm công việc mình yêu thích thì cả đời sẽ không phải làm việc ngày nào".
Câu nói trên vẽ nên một bức tranh tươi đẹp về một cuộc sống lý tưởng, nơi công việc và đam mê hòa quyện làm một. Nhưng…
Nếu đúng thế thì đã chẳng có áp lực deadline, stress, lo âu, trầm cảm,
Nếu đúng thế thì người ta đã chẳng phải đi chữa lành.
Nếu đúng thế thì người ta đã chẳng cần chuyển việc
Thực tế phũ phàng hơn nhiều.
Cuộc sống không chỉ là chuỗi ngày "vui vẻ" làm những gì mình thích.
Ai trong chúng ta cũng từng đối mặt với những nhiệm vụ nhàm chán, những trách nhiệm nặng nề, những thử thách không mong muốn.
Ngay cả làm việc mình thích cũng có đầy rẫy khó khăn, áp lực cần vượt qua.
Và đôi khi, chúng ta phải từ bỏ những điều mình yêu thích để theo đuổi những mục tiêu lớn hơn.
Đó là lý do mà:
Bạn rất thích quá trình lên ý tưởng, nghiên cứu, lập kế hoạch nhưng không thích việc viết bài, thiết kế sản phẩm, truyền thông…?
Bạn né tránh những công việc như quản lý tài chính, xử lý email, hoặc tiếp thị…?
Bạn thích làm những việc mang lại kết quả tức thì, dễ dàng và thú vị hơn là những công việc đòi hỏi sự tập trung cao độ và kiên trì trong thời gian dài?
Bạn thường tìm ra hàng tá lý do để trì hoãn, như "Tôi chưa sẵn sàng", "Tôi cần thêm thông tin", "Tôi không có cảm hứng".
Bạn dằn vặt bản thân tại sao mình luôn trì hoãn những việc quan trọng, trong khi lại dành hàng giờ đồng hồ cho những hoạt động không mấy ý nghĩa?
Bạn cảm thấy mình bị mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn của việc "thích" một điều gì đó nhưng lại không thể bắt tay vào làm?
Vậy làm thế nào để tìm được sự cân bằng giữa "thích" và "phải làm"?
Làm thế nào để vượt qua sự cám dỗ của những điều dễ dàng và dám đối mặt với những khó khăn?
Hãy cùng Mai khám phá câu trả lời qua bài viết dưới đây.
Thích và Không thích - Những tiếng nói của cảm xúc
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao mình lại bị cuốn hút bởi một số thứ và lại cảm thấy khó chịu với những thứ khác? Đó chính là tiếng nói của cảm xúc "thích" và "không thích" đang điều khiển chúng ta.
Thích và không thích là những cảm giác tự nhiên và ta thường dựa vào đó để đánh giá giá trị của mọi thứ xung quanh. Khi ta "thích" điều gì đó, não bộ sẽ tiết ra dopamine, mang lại cảm giác vui vẻ, hạnh phúc. Ngược lại, khi ta "không thích", amygdala - trung tâm cảm xúc trong não - sẽ hoạt động, tạo ra cảm giác khó chịu, thậm chí là sợ hãi.
Chính vì thế, ta thường tìm kiếm và theo đuổi những gì mình thích, đồng thời tránh xa những gì mình không thích. Điều này ảnh hưởng đến mọi quyết định và hành động của chúng ta, từ việc chọn món ăn, chọn bạn bè, đến việc lựa chọn nghề nghiệp.
Tuy nhiên, cảm xúc "thích" và "không thích" không phải lúc nào cũng khách quan. Chúng có thể bị ảnh hưởng bởi những định kiến, kinh nghiệm cá nhân, thậm chí là những thông tin sai lệch. Vì vậy, đôi khi chúng ta cần nhìn nhận lại cảm xúc của mình, xem xét kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định.
Làm và Không làm - Câu chuyện của hành vi
Trong cuộc sống, mỗi khoảnh khắc đều là một sự lựa chọn. Chúng ta có thể "Làm" - chủ động hành động, theo đuổi mục tiêu, hay "Không Làm" - đứng yên, quan sát, hoặc thậm chí là né tránh.
"Làm" là biểu hiện của sự năng động, của khát khao chinh phục và tạo ra kết quả. Đó có thể là những hành động cụ thể như chạy bộ, học một kỹ năng mới, hay đơn giản là mỉm cười với một người xa lạ. "Làm" thể hiện sự chủ động nắm bắt cuộc sống, biến những ý tưởng thành hiện thực.
Không làm: Là hành động ngược lại, tức là không thực hiện một việc gì đó, không thực hiện bất kỳ hành động nào liên quan đến việc đó.
"Không Làm" không đồng nghĩa với thụ động hay lười biếng. Đôi khi, "Không Làm" là một lựa chọn khôn ngoan, là biết dừng lại để quan sát, suy ngẫm, hay đơn giản là để nạp lại năng lượng.
Tuy nhiên, dù là "Làm" hay "Không Làm", mỗi lựa chọn đều kéo theo những hệ quả nhất định.
Khi bạn quyết định "Làm", bạn đang mở ra những cơ hội mới, những trải nghiệm mới, nhưng cũng đồng thời chấp nhận những rủi ro và thử thách.
Khi bạn chọn "Không Làm", bạn có thể tránh được những khó khăn trước mắt, nhưng cũng có thể bỏ lỡ những cơ hội quý giá.
Cuộc sống của chúng ta chính là tổng hòa của những gì chúng ta "Làm" và "Không Làm". Mỗi lựa chọn, mỗi hành động, dù lớn hay nhỏ, đều góp phần tạo nên con người chúng ta ngày hôm nay.
Tứ đồ “Thích - Không thích - Làm - Không làm”: Sự kết hợp của cảm xúc và hành vi
Tứ đồ "Thích - Không Thích - Làm - Không Làm" không chỉ đơn thuần là một mô hình phân loại hành vi, nó còn là tấm bản đồ phản ánh chân thực cách chúng ta tương tác với thế giới xung quanh. Hãy cùng Mai khám phá ý nghĩa sâu xa của từng góc phần tư và xem liệu bạn đang ở đâu trên bản đồ này.
"Thích" và "Làm": Đây là góc phần tư lý tưởng, nơi đam mê và hành động hòa quyện. Khi bạn làm những điều mình yêu thích, công việc không còn là gánh nặng mà trở thành niềm vui, nguồn cảm hứng bất tận. Bạn tràn đầy năng lượng, sáng tạo và sẵn sàng cống hiến hết mình.
"Không thích" và "Không làm": Đây là góc phần tư của sự thoải mái và an toàn. Bạn tránh xa những điều không phù hợp, không mang lại giá trị cho bản thân. Sự lựa chọn này thể hiện sự tự chủ và khả năng bảo vệ bản thân khỏi những tác động tiêu cực.
"Thích" nhưng "Không làm": Đây là góc phần tư của sự trì trệ và nuối tiếc. Bạn có những ước mơ, hoài bão, nhưng lại không đủ can đảm để biến chúng thành hiện thực. Nỗi sợ hãi, sự thiếu tự tin, hay đơn giản là thói quen trì hoãn đang kìm hãm bạn lại.
"Không thích" nhưng "Làm": Đây là góc phần tư của trách nhiệm và kỷ luật. Bạn chấp nhận làm những việc không mấy hứng thú nhưng cần thiết cho sự phát triển của bản thân hoặc vì những mục tiêu lớn hơn. Đây cũng là nơi bạn rèn luyện ý chí, vượt qua giới hạn và trưởng thành hơn mỗi ngày.
Bài tập dành cho bạn:
Hãy dành 5 phút để nhìn lại bản thân và những hành động hàng ngày của bạn. Sau đó liệt kê chúng vào các ô trong tứ đồ này. Có nhiều việc bạn "thích" nhưng lại không làm, hay có nhiều việc bạn "không thích" nhưng vẫn phải làm không?
Thích và không làm (những điều mình thích): Một cuộc chiến nội tâm
Nếu bạn đang thấy mình:
Thì có thể bạn đang rơi vào trường hợp này: thích nhưng không làm. Đây là trường hợp phổ biến nhất.
Có hai khía cạnh của việc "thích nhưng không làm":
Từ bỏ những điều mình thích nhưng không quan trọng: Đây là một quyết định sáng suốt, thể hiện sự tự chủ và khả năng đặt ra giới hạn cho bản thân. Khi ta nói "không" với những cám dỗ nhất thời, ta có thêm thời gian và năng lượng để tập trung vào những điều thực sự quan trọng.
Trì hoãn những việc mình thích nhưng quan trọng: Đây mới là vấn đề đáng lo ngại. Khi ta trì hoãn những điều mang lại giá trị đích thực cho cuộc sống, ta đang lãng phí thời gian, cơ hội và tiềm năng của chính mình.
Sự trì hoãn này có thể gây ra những hậu quả đáng tiếc như:
Hối tiếc: Bạn có thể bỏ lỡ những cơ hội quan trọng, đạt được những mục tiêu đã đề ra, và cuối cùng phải sống trong sự hối tiếc về những gì đã không làm.
Mất động lực: Trì hoãn thường đi kèm với cảm giác tội lỗi và thất vọng, khiến bạn mất dần động lực và niềm tin vào bản thân.
Áp lực tâm lý: Sự dồn nén công việc và cảm giác không hoàn thành nhiệm vụ có thể gây ra căng thẳng, lo lắng và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của bạn.
Giảm hiệu suất: Trì hoãn khiến bạn phải làm việc gấp gáp, vội vàng, dẫn đến chất lượng công việc không cao và hiệu suất giảm sút.
Vậy, tại sao chúng ta lại trì hoãn những việc mình thích, những việc quan trọng? Có thể là do:
Sợ thất bại: Mặc dù thích thú với ý tưởng, bạn lại sợ không làm được, sợ bị đánh giá, sợ không đạt được kết quả như mong đợi.
Cầu toàn: Bạn muốn mọi thứ phải hoàn hảo trước khi bắt đầu, dẫn đến việc đặt ra những tiêu chuẩn quá cao và không dám hành động.
Lòng tự trọng thấp: Bạn thiếu niềm tin vào khả năng của bản thân để hoàn thành công việc.
Thiếu kế hoạch cụ thể: Bạn có ý tưởng nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu, không có kế hoạch chi tiết và từng bước cụ thể.
Không thích và làm (những điều mình không thích): Vượt qua giới hạn bản thân
Nếu bạn đang thấy mình:
Thì có thể bạn đang rơi vào trường hợp này: không thích mà vẫn phải làm.
Khác với "thích mà không làm" - một dạng trì hoãn điển hình, "không thích mà làm" lại là một thử thách về sự kiên trì và kỷ luật. Nó đòi hỏi chúng ta phải vượt qua vùng thoải mái, đối mặt với những khó khăn và thử thách, để hoàn thành những nhiệm vụ không mấy hứng thú nhưng lại cần thiết.
Khi chúng ta buộc bản thân làm những việc mình không thích, chúng ta đang bước ra khỏi "vùng an toàn" của chính mình. Đây là cơ hội để rèn luyện tính kiên trì, kỷ luật và khả năng chịu đựng áp lực. Đối mặt với những khó khăn và thử thách cũng giúp chúng ta phát triển bản thân, khám phá những khả năng tiềm ẩn mà ta chưa từng biết đến.
Thực tế, cuộc sống không phải lúc nào cũng màu hồng. Sẽ có những lúc chúng ta phải làm những việc mình không thích vì trách nhiệm hoặc nghĩa vụ. Đó có thể là công việc, học tập, hay thậm chí là chăm sóc gia đình.
Nhiều người cảm thấy khó khăn khi phải làm những việc mình không thích, dẫn đến sự trì hoãn và giảm hiệu suất. Nguyên nhân có thể là do:
Tránh né: Chúng ta muốn tránh những công việc nhàm chán, khó khăn hoặc gây căng thẳng.
Sợ hãi: Một số công việc đòi hỏi kỹ năng mà chúng ta chưa có, khiến ta lo sợ thất bại.
Thiếu động lực: Chúng ta không tìm thấy ý nghĩa hay mục đích trong công việc đó.
Và khi bạn thường xuyên phải vật lộn với chuyện thích và làm, bạn có thể thấy mình:
Dễ bị phân tâm bởi các thông báo, mạng xã hội.
Luôn thay đổi kế hoạch và không hoàn thành bất kỳ việc gì.
Cảm thấy không hài lòng với kết quả công việc.
Lúc này, có thể bạn đang rơi vào trường hợp: làm nhưng không hiệu quả.
Hoặc thấy mình:
Dành quá nhiều thời gian cho các hoạt động giải trí.
Tránh giao tiếp với người khác.
Cảm thấy vô vọng và tuyệt vọng.
Lúc này, bạn đang rơi vào trường hợp: Không làm gì cả. Đây là trường hợp nghiêm trọng nhất, khi chúng ta hoàn toàn từ bỏ việc thực hiện bất kỳ nhiệm vụ nào.
Tại sao “thích và làm”, “không thích và không làm” lại không đơn giản như chúng ta nghĩ?
Câu trả lời nằm ở chính bản chất phức tạp của tâm lý con người. Chúng ta không chỉ là những cỗ máy logic, mà còn là những sinh vật đầy cảm xúc, bị ảnh hưởng bởi xã hội, thói quen và cả những ham muốn tức thời. Đó là:
Não bộ chúng ta có một "điểm yếu": nó thường ưu tiên những phần thưởng ngay lập tức hơn là những lợi ích lâu dài. Điều này giải thích tại sao ta dễ dàng bị cuốn vào những hoạt động mang lại niềm vui tức thời như lướt mạng xã hội hay xem phim, thay vì tập trung vào những mục tiêu quan trọng nhưng đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực. Để đạt được một mục tiêu lớn, chúng ta cần thay đổi hành vi hiện tại, làm những việc có thể không thú vị ngay lúc này (như tập thể dục, ăn kiêng) và từ bỏ những cám dỗ mang lại sự hài lòng tức thì. Nhưng khả năng tự kiểm soát của chúng ta có hạn. Nếu liên tục chiều theo ham muốn nhất thời, chúng ta sẽ ngày càng khó đạt được mục tiêu dài hạn.
Gia tăng sự hài lòng trong cuộc sống: Chúng ta không thể chỉ sống cho riêng mình. Chúng ta có trách nhiệm với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và xã hội. Đôi khi, chúng ta phải làm những việc không hoàn toàn yêu thích để vun đắp những mối quan hệ này, để đóng góp cho cộng đồng và tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống.
Giảm thiểu hối tiếc: Nếu chỉ làm những điều mình thích, chúng ta có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội quý giá. Nghiên cứu về "lý thuyết hối tiếc" cho thấy, nhiều người thường hối tiếc về những gì họ đã không làm hơn là những gì họ đã làm. Trì hoãn chính là nguyên nhân dẫn đến sự hối tiếc này - những việc ta thực sự muốn làm nhưng chưa bao giờ thực hiện.
Phát triển bản thân: Bước ra khỏi vùng an toàn, làm những điều mình không thích, chính là cách để chúng ta trưởng thành và khám phá những khả năng mới của bản thân. Khi vượt qua khó khăn, ta sẽ cảm thấy tự tin hơn, mạnh mẽ hơn và sẵn sàng đối mặt với những thử thách lớn hơn trong tương lai.
Vậy làm thế nào để vượt qua những giới hạn này và trở thành một người chủ động hơn?
"Thích" và "làm", "không thích" và "không làm" - những mâu thuẫn tưởng chừng đơn giản này lại ẩn chứa cả một cuộc đấu tranh nội tâm phức tạp. Đó là sự giằng co giữa cảm xúc và lý trí, giữa ham muốn tức thời và mục tiêu dài hạn, giữa lợi ích và trách nhiệm.
Để vượt qua những giới hạn này, để trở thành một người chủ động hơn trong cuộc sống, chúng ta cần hiểu rõ bản thân, rèn luyện kỷ luật và trang bị những chiến lược hiệu quả.
Vậy làm sao để vượt qua những giới hạn này?
Tất cả sẽ được Mai bật mí chi tiết trong 2 workshop sắp tới:
1. Workshop “NĂNG SUẤT ẢO - vì sao bạn làm nhiều nhưng kết quả chẳng bao nhiêu?" tổ chức vào 29/8. Vạch trần những "cái bẫy" năng suất, tìm ra nguyên nhân khiến bạn cứ "làm nhiều mà được ít", và trang bị những chiến lược để làm việc thông minh hơn. QUÀ TẶNG: Khóa học qua email 7 ngày, giúp bạn áp dụng ngay những kiến thức từ workshop vào thực tế.
2. Workshop “CẢM XÚC & TRÌ HOÃN: từ bế tắc đến vững vàng” tổ chức vào giữa tháng 9. WS sẽ giúp bạn khám phá mối liên hệ mật thiết giữa cảm xúc và trì hoãn, học cách làm chủ cảm xúc, để tiến về phía trước với sự vững vàng và tự tin. QUÀ TẶNG: Khóa học qua email 7 ngày, cung cấp những bài tập thực hành để bạn áp dụng ngay vào cuộc sống.
Hiểu rõ cảm xúc và hành vi của bản thân là chìa khóa để vượt qua trì hoãn và đạt được thành công. Nếu bạn đang gặp khó khăn, thì hãy đăng ký ngay 2 workshop trên.
Hãy cho phép mình được lắng nghe, được thấu hiểu và được giúp đỡ để vượt qua những thử thách này và có được bước tiến vượt bậc trong công việc và cuộc sống.