Lười biếng, thiếu kỷ luật hay còn điều gì khác? - Sự thật về trì hoãn

Bạn có biết, mình đang vô tình đánh mất 55 ngày mỗi năm chỉ vì thói quen trì hoãn? Đúng vậy, 218 phút mỗi ngày!

Có bao giờ bạn tự hỏi:

• Tại sao mình lại trì hoãn?

• Có phải vì lười biếng, thiếu kỷ luật, hay chỉ là chưa biết cách quản lý thời gian?

Thực tế, câu trả lời không hề đơn giản. Trì hoãn là một "con quái vật" đầy phức tạp, ẩn chứa nhiều bí mật mà chúng ta chưa khám phá hết.

Có người tự trách mình thiếu ý chí, kém cỏi mỗi khi trì hoãn. Nhưng sự thật là, trì hoãn không chỉ là vấn đề của sự lười biếng hay kỷ luật. Nó là một trạng thái tâm lý phức tạp, bắt nguồn từ nhiều yếu tố:

• Nỗi sợ hãi, lo âu: Sợ thất bại, sợ bị đánh giá, sợ không đáp ứng được kỳ vọng...

• Suy nghĩ tiêu cực về bản thân: "Mình không đủ giỏi", "Mình sẽ thất bại thôi"...

• Cả những bất ổn về hóa học trong não bộ: Sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine.

Hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ của trì hoãn là chìa khóa để bạn có thể "lật ngược thế cờ". Khi hiểu rõ kẻ thù, bạn mới có thể kiểm soát hành vi của mình và đạt được những mục tiêu đã đề ra.

Đừng vội tự trách mình là người thiếu kỷ luật hay kém cỏi. Hãy cùng mình khám phá sự thật về trì hoãn và tìm ra con đường để bạn làm chủ cuộc sống của mình!

Trì hoãn là gì? - Một định nghĩa ngắn gọn

Ngay từ thuở xa xưa, con người đã phải vật lộn với vấn đề trì hoãn. Bằng chứng về điều này xuất hiện từ rất lâu. Cách đây hai nghìn năm, Hoàng đế La Mã Marcus Aurelius đã ra lệnh cảnh báo chống lại sự trì hoãn không cần thiết. Nhà triết học người Anh thế kỷ 18, Thomas Hobbes, định nghĩa giá trị của một người thể hiện qua khả năng đóng góp của họ, và do đó, cần sử dụng thời gian một cách hiệu quả, tránh trì hoãn.

Các nhà nghiên cứu y khoa và tâm lý học đã bắt đầu nghiên cứu về trì hoãn cách đây khoảng hơn 200 năm. Nhưng chúng chỉ thực sự được quan tâm nhiều hơn từ những năm 1950 và bùng nổ trong vài thập niên gần đây.

Ngày nay, khoa học định nghĩa trì hoãn là: Sự chậm trễ trong việc hoàn thành một hành động hoặc quyết định, mặc dù bạn biết rằng điều này có thể gây hậu quả xấu.

Sự thật về trì hoãn - Khi khoa học "bóc trần" kẻ thù thầm lặng

Trì hoãn không chỉ là một thói quen xấu đơn thuần, nó là một "mê cung" phức tạp ẩn sâu trong bộ não con người, nơi các yếu tố tâm lý, sinh lý và môi trường đan xen, tác động lẫn nhau.

Dopamine và hệ thống limbic - "Cặp bài trùng" thao túng ham muốn

Bạn có biết, mỗi khi hoàn thành một nhiệm vụ hay trải nghiệm điều gì đó thú vị, não bộ sẽ tiết ra dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác thỏa mãn?

Đây chính là phần thưởng mà bộ não dành cho bạn. Tuy nhiên, hệ thống limbic, vùng não chịu trách nhiệm về cảm xúc và động lực, lại không "ưa" những nhiệm vụ khó nhằn, nhàm chán. Nó sẽ tìm mọi cách trì hoãn để tránh những cảm xúc tiêu cực, thay vào đó là tìm kiếm những hoạt động dễ dàng, thú vị hơn để kích thích dopamine, tạo cảm giác "sướng" tạm thời.

Đây chính là lý do vì sao bạn có thể dễ dàng dành hàng giờ lướt mạng xã hội, xem video hài hước thay vì ngồi vào bàn làm việc hay học tập. Bộ não của bạn đang bị "dụ dỗ" bởi dopamine và hệ thống limbic, khiến bạn trở thành "con nghiện" của những niềm vui tức thời.

Trì hoãn - Không chỉ là vấn đề của ý chí

Nhiều người lầm tưởng rằng trì hoãn chỉ là vấn đề của ý chí kém cỏi. Tuy nhiên, khoa học đã chứng minh điều ngược lại. Trì hoãn là một "tổ hợp" phức tạp của nhiều yếu tố:

• Tâm lý: Nỗi sợ hãi, lo âu, thiếu tự tin, cảm giác quá tải, thiếu động lực...

• Sinh lý: Sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh, đặc biệt là dopamine.

• Môi trường: Sự xao nhãng, áp lực công việc, thiếu sự hỗ trợ…

Vì vậy, việc chỉ tập trung vào rèn luyện ý chí là không đủ. Bạn cần phải có một cái nhìn toàn diện và giải quyết từng vấn đề một cách có hệ thống.

Trong workshop MIỄN PHÍ: "Trì hoãn - từ THẤT BẠI đến THÀNH CÔNG: 5 bước chuyển hóa tư duy và hành động" vào 19h30 - 21h30 ngày 11/7/20224 tới đây, Mai cũng chia sẻ rất kỹ về phần này.

Đồng thời cho bạn thấy bức tranh tổng quan về trì hoãn, cũng như FRAMEWORK BÍ MẬT mà mình đang áp dụng cho các khách hàng coaching 1:1, giúp họ "đánh bay" trì hoãn. Nếu đây là điều bạn đang tìm kiếm hãy:

Làm thế nào để hiểu đúng về trì hoãn?

Để "bắt đúng bệnh" và tìm ra "phương thuốc" phù hợp, trước hết chúng ta cần phân biệt rõ hai khái niệm:

1. Trì hoãn có chủ ý:

• Đặc điểm: Bạn biết rõ mình cần phải làm gì, hoàn toàn có khả năng làm, thậm chí đã lên kế hoạch chi tiết, nhưng lại không thể bắt tay vào thực hiện.

• Nguyên nhân:

  • Cảm xúc: Lo lắng, sợ hãi, thiếu tự tin, cảm giác quá tải, mất động lực...

  • Tâm lý: Thiếu hứng thú, chán nản, muốn tìm kiếm sự thoải mái tạm thời...

  • Môi trường: Quá nhiều phiền nhiễu, áp lực từ công việc, thiếu sự hỗ trợ...

2. Chậm trễ do hoàn cảnh khách quan:

• Đặc điểm: Bạn không thể hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn do những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát.

• Nguyên nhân:

  • Sức khỏe: Ốm đau, tai nạn, mệt mỏi...

  • Công việc: Công việc đột xuất, thay đổi kế hoạch...

  • Môi trường: Sự cố kỹ thuật, thiên tai, yếu tố bất khả kháng...

Bạn thuộc kiểu trì hoãn nào?

Để nhận biết mình đang trì hoãn vì lý do gì, hãy dành chút thời gian tự vấn bản thân những câu hỏi sau:

1. Tần suất:

   • Tôi có thường xuyên trì hoãn những việc quan trọng không?

   • Mỗi tuần tôi trì hoãn bao nhiêu lần?

   • Trì hoãn có phải là một phần trong cuộc sống hàng ngày của tôi không?

2. Nhiệm vụ:

   • Những việc nào tôi thường trì hoãn nhất? (Công việc, học tập, việc nhà, các hoạt động cá nhân...)

   • Các nhiệm vụ này có điểm chung gì? (Khó khăn, nhàm chán, đòi hỏi nhiều nỗ lực...)

3. Hành vi thay thế:

   • Khi trì hoãn, tôi thường làm gì thay vì hoàn thành nhiệm vụ? (Lướt mạng xã hội, xem phim, chơi game, ngủ...)

   • Những hoạt động này mang lại cho tôi cảm giác gì? (Thoải mái, vui vẻ, thư giãn...)

4. Cảm xúc:

   • Tôi có cảm thấy lo lắng, sợ hãi hoặc thiếu tự tin khi nghĩ đến nhiệm vụ đó không?

   • Tôi có cảm thấy quá tải hoặc mất động lực không?

   • Tôi có cảm thấy nhiệm vụ đó nhàm chán hoặc không có ý nghĩa không?

5. Môi trường:

   • Môi trường làm việc của tôi có quá nhiều phiền nhiễu không? (Tiếng ồn, điện thoại, thông báo...)

   • Tôi có một không gian làm việc riêng tư và yên tĩnh không?

   • Tôi có nhận được sự hỗ trợ từ những người xung quanh không?

6. Mục tiêu:

   • Tôi có đang đặt ra những mục tiêu quá cao hoặc không thực tế không?

   • Mục tiêu của tôi có rõ ràng và cụ thể không?

   • Tôi có đang theo dõi tiến độ và điều chỉnh mục tiêu khi cần thiết không?

Bằng cách đi sâu vào từng câu hỏi, bạn sẽ có được một bức tranh chi tiết về tình trạng trì hoãn của mình, từ đó xác định rõ nguyên nhân và tìm ra giải pháp phù hợp. Nếu bạn muốn được chia sẻ và hỗ trợ nhiều hơn hãy đăng câu trả lời của mình (công khai hoặc ẩn danh) vào group Tự kỷ luật của mình nhé!

Hãy nhớ rằng, hiểu rõ bản thân là bước đầu tiên và quan trọng nhất để vượt qua trì hoãn. Trong những bản tin tiếp theo, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá những "bí kíp" để đánh bại "kẻ thù thầm lặng" này và làm chủ cuộc sống của mình. Đừng bỏ lỡ nhé!

Đừng quên đăng ký workshop MIỄN PHÍ: "Trì hoãn - từ THẤT BẠI đến THÀNH CÔNG: 5 bước chuyển hóa tư duy và hành động" vào 19h30 - 21h30 ngày 11/7/20224 tới đây để chúng ta cùng tìm hiểu sâu hơn về cách vượt qua trì hoãn nhé!

Đừng quên chia sẻ một điều quan trọng nhất mà bạn học được từ bài viết này trong phần bình luận nhé!